قبل از پرداختن به جزئیات پوسته الکتروموتور، به طور خلاصه با الکتروموتور و چگونگی کارکرد آن آشنا میشویم. الکتروموتور، یک دستگاه مکانیکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی (حرکت) تبدیل میکند. این تبدیل انرژی از طریق تعامل بین جریان الکتریکی عبوری از سیمپیچهای موتور و میدان مغناطیسی ایجاد شده در اطراف آنها صورت میگیرد، که نتیجه آن ایجاد نیروی مکانیکی است و به محور موتور منتقل میشود. پوسته الکتروموتور، که نقش محافظتی دارد، به دلیل تولید گرمای زیاد در حین کارکرد موتور، اهمیت ویژهای پیدا میکند.
الکتروموتور، دستگاهی است که با تبدیل انرژی الکتریکی به حرکت یا نیروی مکانیکی عمل میکند. این فرآیند تبدیل، نتیجه تعامل بین جریان الکتریکی که از طریق سیمپیچهای موتور جریان مییابد و میدان مغناطیسی ایجاد شده در اطراف آنها است. این تعامل نیروی مکانیکی یا حرکت را ایجاد میکند که سپس به محور موتور منتقل میشود، این امکان را فراهم میآورد تا انرژی الکتریکی به صورت عملی و کاربردی در آمده و در دستگاهها و ماشینآلات مختلف به کار رود.
پوسته الکتروموتور
الکتروموتورها در حین کارکرد مقادیر قابل توجهی گرما تولید میکنند، که میتواند بر عملکرد و طول عمر آنها تأثیر منفی داشته باشد. برای مدیریت این گرما و خنکسازی موثر الکتروموتورها، استانداردهای بینالمللی IC (کد خنکسازی) تدوین شده است که روشهای مختلف خنکسازی را بر اساس نوع و توان الکتروموتور مشخص میکند.
یکی از روشهای متداول برای خنکسازی، استفاده از پوستههای ساخته شده از مواد هادی حرارتی است (IC410). پروفیلهای آلومینیومی و چدنی به دلیل خواص تبادل حرارتی بالایشان، برای ساخت پوسته الکتروموتورها به کار میروند. آلومینیوم به خاطر وزن سبک و خاصیت هادی حرارتی خوبش، عمدتاً در الکتروموتورهای با توان پایین و فریمهای کوچکتر (از تک فاز تا سه فاز 11 کیلووات) مورد استفاده قرار میگیرد. این در حالی است که چدن، که تبادل حرارتی قویتری دارد، برای ساخت الکتروموتورهای با توان بالا و فریمهای بزرگتر (صنعتی) انتخاب میشود.
به عنوان نمونه، شرکتهای تولیدی مختلف بسته به اندازه فریمهای الکتروموتورهای خود، مواد مختلفی را برای پوسته انتخاب میکنند. برای فریمهای کوچک (اندازه 50 تا 120)، از آلومینیوم، برای فریمهای متوسط (اندازه 132 تا 180)، از آلومینیوم یا چدن، و برای فریمهای بزرگ (اندازه 200 تا 450)، از چدن استفاده میشود. الکتروموتورهای ساخته شده با پوسته چدنی، به دلیل مقاومت بیشتر در برابر ضربه، تکانها و خوردگی، برای استفاده در شرایط محیطی سختتر مناسب هستند.
درجه حفاظت(IP) الکتروموتورها، که نشاندهنده میزان مقاومت آنها در برابر نفوذ گرد و غبار و آب است، میتواند تحت تأثیر جنس پوسته موتورها متفاوت باشد. الکتروموتورهای دارای پوسته آلومینیومی معمولاً دارای درجه حفاظت پایینتری هستند، مانند IP55 یا IP54، که نشاندهنده سطح خوبی از مقاومت در برابر گرد و غبار و پاشش آب است. این در حالی است که الکتروموتورهای با پوسته چدنی معمولاً دارای درجه حفاظت بالاتری هستند، مانند IP56 یا IP55، که این امر مقاومت بیشتری در برابر نفوذ آب و رطوبت را ارائه میدهد.
- استفاده از فن متصل به شفت (IC411)
- بهکارگیری فن متصل به یک الکتروموتور دیگر (IC416)
- استفاده از جریان آب که با پوسته در تماس است (IC71W)
- تهویه با دمش هوا از بیرون به داخل الکتروموتور (IC17)
- و…
که هر کدام معایب و مزایایی خود را دارند.
به دلیل هزینهبر و پیچیدگی فرآیندهای سنتی قالبریزی یا ذوبریزی برای تولید پرههای پوسته، برخی از تولیدکنندگان به استفاده از روش قالبریزی ماهیچهای روی آوردهاند. این روش، که در آن از ماسه و رزین برای ساخت ماهیچههای قالب استفاده میشود، امکان انعطافپذیری بیشتر در طراحی و کاهش هزینههای تولید را فراهم میآورد. میتوان گفت دوام و کیفیت الکتروموتورها به شدت تحت تأثیر آلیاژها و فناوریهایی قرار دارند که در ساخت پوستههای آنها به کار گرفته میشوند.