ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﯿﺎژی ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر انواع آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم

ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﯿﺎژی ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﯾﺎ در ﺣﻀﻮر ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ، ﺧﻮاص وﯾﮋه ای را ﺑﻪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ:

‍‌‎
. ﻣﺲ (Cu):
ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ 4ـ 10 درﺻﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. وﺟﻮد ﻣﺲ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒـﻮد اﺳـﺘﺤﮑﺎم و ﺳـﺨﺘﯽ در ﺣﺎﻟـﺖ
رﯾﺨﺘﮕﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﺮارﺗﯽ ﺷﺪه، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ در اﺛﺮ ﺗﻨﺶ راﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ.

‍‌‎

. ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ (Si):
ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص رﯾﺨﺘﻪ ﮔﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺷﺪﯾﺪاً ﺳﯿﺎﻟﯿﺖ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑـﻪ ﺗـﺮک ﮔـﺮم وﺧﺎﺻـﯿﺖ ﻣﻮادرﺳﺎﻧﯽ ﻣﺬاب را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ـ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ ﻣﺼﺮف ﻓﺮاواﻧﯽ در ﺻﻨﻌﺖ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺻـﻮرت
آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﯾﻮﺗﮑﺘﯿﮏ، ﻫﯿﭙﻮﯾﻮﺗﮑﺘﯿﮏ ﯾﺎ ﻫﺎﯾﭙﺮﯾﻮﺗﮑﺘﯿﮏ ﺗﺎ 25% درﺻﺪ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.

‍‌‎

. ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ (Mg):
ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺘﺤﮑﺎم و ﺳﺨﺘﯽ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﺮارﺗﯽ ﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻧﺴـﺒﺖ اﺳـﺘﻔ ﺎده از اﯾـﻦ ﻓﻠـﺰ در
آﻟﯿﺎژﻫﺎ 0.07ـ 0.4 ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ در آﻟﯿﺎژ ﺳﺒﺐ روﺷﻦ ﺷﺪن ﺳﻄﺢ، ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ ﺧـﻮردﮔﯽ و ﺗﺮﮐﯿﺒـﯽ از اﺳـﺘﺤﮑﺎ ﺷﮑﻞ ﭘﺬﯾﺮی ﻣﯽ ﮔﺮدد.

‍‌‎

. روی (Zn):
روی ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ اﺛﺮی ﺑﺮ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﻧﺪارد، ﻟﯿﮑﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻋﻨﺎﺻﺮی ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺲ ﯾﺎ ﻣﻨﯿـﺰﯾﻢ ﺳـﺒﺐ اﯾﺠـﺎد ﺧـﻮاص
ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﺮارﺗﯽ ﭘﺬﯾﺮی و ﭘﯿﺮﺳﺨﺘﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. روی ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آﻟﯿﺎژﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ داﯾﮑﺎﺳﺖ رﯾﺨﺘﻪ ﮔﺮی ﺛﻘﻠﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد.

‍‌‎

. ﻗﻠﻊ (Sn):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﺛﺮ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺿﺪ اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﯾﺎﺗﺎﻗـﺎﻧﯽ ﻣﻔﯿـﺪ ﻣـﯽﺑﺎﺷﺪ.
آﻟﯿﺎژﻫﺎی رﯾﺨﺘﮕﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ 25% ﻗﻠﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﻗﻠﻊ ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص ﻣﺎﺷـﯿﻨﮑﺎری ﺷـﺪ ﻋﻤﻞ رﺳﻮب ﺳﺨﺘﯽ را در ﺑﻌﻀﯽ از آﻟﯿﺎژﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ.

‍‌‎

. ﺳﺮب (Pb):
وﺟﻮد ﺳﺮب در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﯿﺶ از0.1 درﺻﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﺎری ﻣﯽ ﮔﺮدد.

‍‌‎

. آﻫﻦ (Fe):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺗﺮک ﮔﺮم را ﺑﻬﺒﻮد داده و ﭼﺴﺒﯿﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ را در رﯾﺨﺘﻪ ﮔﺮی ﺗﺰرﯾﻘﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣـﯽ دﻫﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ درﺻﺪ آن ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻓﺮم ﭘﺬﯾﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺿﻤﻨﺎ اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﻓﺰوده ﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺬاب واﮐﻨﺶ داده و ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﯾﺎ ﻟﺠﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﺪ.

‍‌‎

. ﻣﻨﮕﻨﺰ(Mn):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ در ﻣﻘﺎدﯾﺮﮐﻢ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل اﺛﺮ ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ آﻫﻦ ﺑﺼﻮرت ﻓﺎزﻫﺎی ﺗﺮد و ﺷﮑﻨﻨﺪه ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود. ﻣﻘﺪار آ
در ﺣﺪود ﻧﺼﻒ درﺻﺪ آﻫﻦ اﺳﺖ. ﻣﻨﮕﻨﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﺼﺮ آﻟﯿﺎژی درﺗﺮﮐﯿﺒﺎت آﻟﯿﺎژی ﮐﺎر ﭘﺬﯾﺮ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود.

‍‌‎

. ﮐﺮم (Cr):
اﻓﺰودن ﮐﺮوم ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت ﺑـﯿﻦ ﻓﻠـﺰی ﺷـﺪه و ﭼﻮﻧـﻪ اﯾـﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت ﺣﻼﻟ ﯿـﺖ ﺑﺴـﯿﺎرﮐﻤﯽ در ﺣﺎﻟـﺖ ﺟﺎﻣﺪدارﻧﺪ، از رﺷﺪ داﻧﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﮐﺮوم در ﺑﺮﺧﯽ آﻟﯿﺎژﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ را ﺑﻬﺒـﻮد داده و در ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﺑـﺎﻻﺗﺮ
ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﯾﻊ ﺳﺮد ﺷﺪن را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ.

‍‌‎

. ﻧﯿﮑﻞ (Ni):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ را اﻓﺰاﯾﺶ داده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺿـﺮ ﯾﺐ اﻧﺒﺴـﺎط ﺣﺮارﺗـﯽ را
ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ.

‍‌‎

. ﻓﺴﻔﺮ (P):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ و ﺗﺼﻔﯿﻪ ) رﯾﺰ ﺷﺪن ( ﻓﺎز ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ اوﻟﯿﻪ درآﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻫﺎﯾﭙﺮﯾﻮﺗﮑﺘﯿـﮏ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿـﻮم-ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد.

‍‌‎

. ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم (Ti):
ﺑﺮای رﯾﺰ ﮐﺮدن ﺳﺎﺧﺘﺎر در آﻟﯿﺎژﻫﺎی رﯾﺨﺘﮕﯽ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم از اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﻣﻌﻤﻮﻻ بهمراه ﻣﻘﺎدﯾﺮﮐﻤﯽ ﺑﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود.

‍‌‎

. اﺳﺘﺮاﻧﺴﯿﻮم (Sr):
اﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و ﺑﻬﺴﺎزی آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﯾﻮﺗﮑﺘﯿﮏ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ـ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد.

‍‌‎

. آﻧﺘﯿﻤﻮان (Sb) ، ﺳﺪﯾﻢ (Na):
ﻫﺮدوی اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﻣﻘﺎدﯾﺮﮐﻢ ) در ﺣﺪود 0.05% ( ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و ﺑﻬﺴـﺎزی سیلیسیم بکار می رود.

‍‌‎

‍‌‎