سرنوشت خودکفایی در صنعت آلومینیوم

به گزارش اتاق خبر ایراک و به نقل از فلزات آنلاین، با افتتاح شرکت مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب در سال جاری، ظرفیت تولید شمش آلومینیومی کشور به میزان 100 هزار تن افزایش یافت. این شرکت که از تکنولوژی منحصربه‌فردی بهره می‌برد، موفق شد تنها پس از گذشت دو ماه، 15 هزار تن شمش خالص آلومینیومی را در بازار بورس عرضه کند که تا حد زیادی موجب تعدیل قیمت در بازار و تامین نیاز صنایع پایین‌دستی شد. با اینکه صنعت آلومینیوم کشور سال جاری را با قدرت آغاز کرد و قدم در مسیر تازه‌ای از توسعه نهاد، همچنان نظرها به چالش تامین ماده اولیه یعنی آلومینا معطوف مانده است.

 آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر، بیش از 70 درصد از نیاز صنایع بالادستی به آلومینا از طریق واردات تامین می‌شود؛ به طوری که تولیدکنندگان شمش آلومینیوم بخشی از محصولات خود را به صورت تهاتر به کشورهای دیگر صادر می‌کنند و در ازای آن آلومینای مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. در حالی که عمده این شرکت‌ها در مناطق ویژه اقتصادی قرار گرفته‌اند و اهداف صادراتی بلندمدتی برای آن‌ها ترسیم شده است. حرکت در مسیر خودکفایی تولید آلومینا، اگرچه می‌تواند بسیاری از مشکلات صنعت آلومینیوم را مرتفع سازد، اما اگر نیاز این صنایع بالادستی آلومینیوم به ماده اولیه، از منابع داخلی تامین شود نیز آن‌ها نمی‌توانند علاوه ‌بر تامین نیاز داخلی به شمش آلومینیومی، مازاد محصولات خود را صادر کرده و از این طریق ارزآوری برای کشور داشته باشند زیرا وضع تحریم‌ها علیه صنایع فلزی کشور، راه صادرات آلومینیوم را مسدود کرده است.

ظرفیت تولید آلومینیوم کشور تا قبل از افتتاح کارخانه سالکو، حدود 420 هزار تن و تولید آلومینیوم به 300 هزار تن می‌رسید که در این شرایط صنعت آلومینیوم به 650 هزار تن آلومینا نیاز داشت. در حال حاضر، ظرفیت بهره‌برداری شده از سالکو حدود 100 هزار تن است که اگر این شرکت بخواهد با تمام ظرفیت فعالیت کند، به حدود 200 هزار تن آلومینا نیاز دارد. این در حالی است که فازهای بعدی این کارخانه قرار است تا سال 1400 به بهره‌برداری برسد و به این ترتیب، نیاز کشور به آلومینا 600 هزار تن افزایش خواهد یافت. به عبارت دیگر، نیاز بالقوه کشور به آلومینا حدود 850 هزار تن ارزیابی می‌شود که در صورت تکمیل ظرفیت 300 هزار تنی واحد ذوب سالکو، این رقم به حدود یک میلیون و 500 هزار تن خواهد رسید.

یکی از راه‌های تامین نیاز کشور به ماده اولیه آلومینیومی که از سال‌های قبل مطرح شده، واردات سنگ بوکسیت از معدن گینه است که حدود 25 سال قبل سرمایه‌گذاری در این پروژه آغاز شده اما تا کنون نتیجه‌ای در بر نداشته است. در حال حاضر، مدیران ایمیدرو واقف به اهمیت سرمایه‌گذاری در معدن استراتژیک بوکسیت گینه هستند اما تحریم‌های وضع شده علیه ایران، اجازه کسب نتیجه در مناقصات را نمی‌دهد و موانعی را برای کشور ایجاد کرده است. علاوه‌براین فرآیند واردات بوکسیت از گینه و فرآوری آن در جنوب کشور ریسک بالایی دارد و در شرایط کنونی مقرون‌به‌صرفه به نظر نمی‌رسد. به این ترتیب باید در این خصوص، نتیجه‌گرا و منطقی قدم برداشت تا به جای موفقیت، شکست حاصل کار نشود.

علاوه‌بر‌این، فعال‌سازی معادن کوچک بوکسیت کشور نیز می‌تواند به خودکفایی صنعت آلومینیوم در تامین ماده اولیه منجر شود و یا حداقل نیاز این صنعت را به واردات آلومینا و بوکسیت کاهش دهد. این امر تنها با همکاری دولت و بخش خصوصی سرعت خواهد گرفت. معادن کوچک از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخودار هستند و تنها در زمان‌های خاصی دارای ویژگی‌های اقتصادی بوده و برداشت از آن‌ها صرفه اقتصادی دارد. اکنون که شاهد جهش  نرخ ارز در کشور هستیم و صنعت آلومینیوم به شدت با کمبود مواد اولیه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، نیاز وافری برای احیای این معادن ایجاد شده است و دولت نیز در فراهم‌سازی شرایط، اعلام آمادگی کرده است.