بررسی علت عدم عرضه آلومینیوم المهدی در بورس

دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران عنوان کرد: طی سه هفته گذشته مجتمع آلومینیوم ایران به صورت متوالی محصولات خود را از جمله شمش و بیلت به صورت خرد در بورس کالای ایران عرضه کرد؛ بطوریکه با این اقدام مثبت قیمت ها از مرز ۱۰ هزار و ۷۰۰ تومان به حدود ۱۰ هزار و ۱۵۰ تومان تعدیل شد.

ابوالفضل رضایی افزود: انتظار سندیکا بر این امر است که این عرضه ها به صورت مستمر در بازار ادامه یابد تا روند قیمت ها از تعادل موجود خارج نشود. بر این اساس طبق توافق با تولیدکنندگان این صنعت مقرر شد با توجه به حجم و مصرف داخلی آلومینیوم به صورت هفته ای ۴۰۰۰ تن شمش آلومینیوم و ۲۰۰۰ تن بیلت توسط مجتمع های المهدی و ایرالو در بورس کالا عرضه شود.

وی ادامه داد: ایرالکو طبق این توافق عرضه هایی را داشت که در ایجاد ثبات در بازار مثمر ثمر بود. اما مجتمع آلومینیوم المهدی اصرار به عرضه بلوکی محصول در بورس کالا داشته که این امر به دلیل امکان تامین نشدن کامل نیاز مصرف کنندگان خرد و همچنین احتمال سفته بازی مورد مخالفت جدی سندیکا قرار دارد.

دبیر این سندیکا با اشاره به اینکه از خرداد ماه سال جاری عمده عرضه های انجام شده به صورت بلوکی بوده، اظهار کرد: در شش ماهه اول امسال از کل ۴۷ هزار تن عرضه شمش در بورس کالا حدود ۲۷ هزار تن آن بلوکی بوده که موجب عدم تامین نیاز کامل  مصرف کنندگان خرد آلومینیوم شده بود که این رویه پس از پیگیری های انجام شده در هفته اخیر برطرف شده است؛ نکته حائز اهمیت این است که تمام این عرضه های بلوکی به نحوی توسط گروه ها و مجموعه های وابسته به مجتمع آلومینیوم المهدی خریداری شد و دست مصرف کننده های خرد را از مواد اولیه مورد نیاز کوتاه کرد.

رضایی تاکید کرد: سندیکا انتظار دارد ضمن استمرار عرضه ها به صورت خرد در بورس کالا، صادرات محصول نیز نظام مند شود. زیرا آلومینیوم یک صنعت استراتژیک است که در شرایط تحریمی خرید آن از بازارهای خارجی به راحتی امکان پذیر نیست و تولیدکنندگان باید ابتدا نیاز بازار داخل را تامین کنند سپس به صادرات بپردازند.

وی با اشاره به عدم تمکین مجتمع های آلومینیوم المهدی و هرمزال برای عرضه محصول در بورس کالا، از مذاکره با این دو مجموعه سخن گفت و عنوان کرد: در جلسه ای که در ستاد تنظیم بازار برگزار شد مجتمع آلومینوم المهدی زیر بار ارایه تضامین درخواستی بورس کالا نمی رفت. از این رو، سندیکا تصمیم گرفت تا مشکل عدم عرضه محصول این مجتمع در بورس را حل کرده و به شفافیت قیمتی و تعادل بازار کمک کند.

وی افزود: در این راستا، با توجه به اینکه خود سندیکا یک واحد غیر انتفاعی محسوب می شود، شرکت تعاونی آلومینیوم میهن، که یکی از شرکت های زیرمجموعه سندیکاست، معرفی شد و این مجموعه با ارایه تضامین لازم به بورس، به نمایندگی از آلومینیوم المهدی اقدام به عرضه محصول در بورس کرد؛ اما متاسفانه عرضه خاصی صورت نگرفت. بطوریکه در سال ۹۵ تنها ۳۰۰۰ تن و در سال جاری تنها هزار تن محصول در بورس مورد عرضه قرار گرفت؛ زیرا این شرکت به فروش تولیدات خود خارج از بورس کالا تمایل داشت.

وی اقدام مجتمع آلومینیوم المهدی در عرضه محصول در بازار خارج از بورس کالا و به قیمتی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان زیر نرخ های موجود در بورس را مورد انتقاد قرار داد و گفت: این حرکت مجتمع مذکور موجب شد عرضه های ایرالکو در بورس کالا نیز مورد تقاضا قرار نگیرد و گپ قیمتی بین نرخ های این بازار با قیمت های عرضه شده توسط مجتمع المهدی انگیزه خریداران برای معامله در بورس را کاهش داد. چرا که این نگاه ایجاد شد که محصول در بورس گران تر است؛ این در حالی است که مجتمع المهدی زیر قیمت واقعی اقدام به عرضه می کرد. به همین دلیل، ایرالکو نیز بیشتر تمایل به صادرات محصول پیدا کرد که با توجه به عرضه کم و نیاز بالا، صنعت را با مشکل مواجه می کند.

رضایی با بیان اینکه عرضه های هفته های اخیر ایرالکو در بورس کالا در برقراری تعادل بازار موثر بود، تاکید کرد: نظام عرضه و تقاضا اگر به شیوه درست و اصولی برقرار شود، باعث شفافیت و تعادل قیمتی می شود و عرضه در بورس کالا نیز می تواند در تحقق این امر به بازارها کمک کند. ضمن اینکه با عرضه کالاها در بورس دغدغه تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه مصرفی و نوسانات و هیجاناتی که گهگاه در قیمت ها بروز می کند، برطرف می شود.

 وی در خصوص عدم عرضه های المهدی پس از خصوصی شدن این مجتمع، گفت: علی رغم اقدامات سندیکا و ستاد تنظیم بازار بعضا شاهد برخوردهای سلیقه ای و یا در راستای منافع عده ای خاص هستیم که به بازار داخلی شوک وارد می کند و ضرر آن صنایع پایین دستی را تحت تاثیر می گذارد.

دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران تاکید کرد: براساس قانون، واگذاری یک صنعت استراتژیک آن هم واگذاری بیش از ۵۰ درصد تولید یک صنعت مادر به بخش خصوصی ممنوع است و با توجه به اینکه آلومینیوم یک محصول استراتژیک است، معلوم نیست بر چه مبنایی سازمان خصوصی سازی اقدام به واگذاری مجتمع آلومینیوم المهدی به بخش خصوصی کرد. زیرا در کشور ۳۸۰ هزار تن تولید داریم که حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰ هزار تن آن در اختیار مجتمع المهدی است که بیش از ۵۰ درصد تولید را در برمی گیرد. از این رو بایستی این سوال را مطرح کرد که با توجه به نیاز داخلی به این محصول، چرا سازمان خصوصی سازی تمهیداتی برای واگذاری این مجتمع لحاظ نکرده است.

بهانه‏ ای به نام منطقه آزاد

به گفته وی، توجیح مجتمع المهدی بابت عدم عرضه محصول در بورس کالا این است که چون این مجتمع در منطقه آزاد اقتصادی فعالیت دارد می تواند در بازار داخلی و از طریق بورس کالا عرضه نداشته باشد و محصولات خود را بنا بر مصلحت خود بفروشد.

این مقام مسئول در سندیکای صنایع آلومینیوم ایران تاکید کرد: بحث اصلی این است که باید این سوال را مطرح کرد که آیا به دلیل اینکه مجتمع مذکور در منطقه آزاد فعال است، هیچ تبعیتی از قانون ندارد؟ آیا از انرژی، برق، آب و سوبسید داخلی استفاده نمی کند؟ در این زمینه دولت نیز باید تمهیداتی اتخاذ کند تا همانند پتروشیمی ها که ملزم به رعایت قانون ستاد تنظیم بازار و عرضه در بورس هستند، تولیدکنندگان آلومینیوم نیز به این قانون پایبند باشند.

رضایی در خاتمه سخنان خود با بیان اینکه در تمام کشورهای دنیا برای صادرات مواد اولیه مصرفی تعرفه در نظر گرفته شده و برای کالای نهایی مشوق صادراتی لحاظ می شود، گفت: در کشوری مثل چین برای صادرات مواد اولیه حدود ۱۵ درصد تعرفه اعمال می شود. به عبارتی اجازه خروج مواد اولیه را از کشورشان نمی دهند و معتقدند باید روی آن ارزش افزوده ایجاد شده و به یک کالای نهایی تبدیل شود.

وی ادامه داد: اگر شرکت های چینی مواد اولیه را به کالای واسطه ای و میانی تبدیل کنند، تعرفه ای از آن نمی گیرند، ولی مشوق صادراتی نیز به آن نمی دهند. اما اگر آن را به کالای نهایی تبدیل شود نه تنها تعرفه ای از آن نمی گیرند، بلکه از آن حمایت کرده و به آن مشوق های صادراتی نیز ارایه می کنند. با توجه به آن، ما نیز در کشورمان باید این را سیاست ملاک کار قرار داده و برای خروج مواد اولیه تعرفه بگذاریم و مشوق های صادراتی را برای محصولات تولید شده در نظر بگیریم تا صنایع پایین دستی هم ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند و هم اشتغال را در کشور بیشتر حفظ کنند.