English
با پایان یافتن سال ۲۰۱۹ مؤسسات معتبر جهانی تحلیل‌های اقتصادی از سال گذشته و پیش‌بینی‌هایی را از سال میلادی آینده ارائه داده‌اند. علاوه بر تحولات خاورمیانه و ایران و بررسی بازارهای مهم ایران در هفته گذشته، تحلیل‌های جهانی در هفته اخیر و همچنین پیش‌بینی‌هایی از سال ۲۰۲۰ ارائه می‌گردد.
یکی از ریسک‌های مهم پیش روی بازار ارز ایران، قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF در بهمن‌ماه سال جاری است. البته مسائل دیگری نیز منجر به نوسانات ارزی شده که به آنها اشاره می‌گردد. در هفته‌ای که گذشت نرخ دلار با نوسانات اندکی مواجه بود. از چهارشنبه گذشته تا روز شنبه قیمت این ارز با افزایش ملایمی روبه‌رو بوده است. پس‌ازآن نرخ دلار تا روز دوشنبه کاهش یافت و سپس با افزایش نوسانات در اواخر هفته گذشته، از ۱۳۱۷۰ در ابتدای بازه هفته گذشته در روز چهارشنبه، در آخرین روز بازه مورد بررسی، به ۱۳۲۶۰ تومان رسید.
به‌علاوه یکی از دلایل نوسانات نرخ دلار، نگرانی از تحقق درآمدهای نفتی در بودجه سال آتی است. کاهش درآمدهای نفتی و در نتیجه کاهش ارز در کشور، تقاضای احتیاطی خرید و نگهداری دلار را افزایش می‌دهد. همچنین نرخ تورم بالا و شکل‌گیری انتظارات تورمی نسبت به آینده، این تقاضا را افزایش داده است. البته حضور تنظیم گران نرخ ارز در بازار، باعث شد که تقاضای سفته‌بازی شکل نگیرد و نوسانات نرخ ارز کنترل شده و دامنه آن محدود گردد. البته ناگفته نماند که حضور تنظیم گران باعث کاهش نوسانات نرخ دلار شده و بر کاهش قیمت آن تأثیر چندانی نداشته است؛ چراکه نرخ دلار در بازه طولانی‌مدت حدود ۱۱۰۰۰ تومان بوده است.
در هفته‌ای که گذشت، قیمت سکه نیز همسو با نوسانات نرخ دلار تغییر کرده و از ۴ میلیون و ۵۵۵ هزار تومان از اولین روز هفته گذشته به ۴ میلیون و ۶۳۰ هزار تومان در چهارشنبه گذشته رسیده است. اگرچه سکه و ارز تقریباً هم جهت با هم تغییر می‌کنند اما این افزایش سکه به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی طلا در هفته اخیر نیز است. طی هفته گذشته قیمت هر اونس طلای جهانی حدود ۰.۷ درصد رشد داشته است. با فرض ثبات قیمت دلار و سایر شرایط اقتصادی و سیاسی، با افزایش روند اونس طلای جهانی، قیمت سکه نیز روند افزایشی خواهد داشت.
در هفته گذشته شاخص کل سهام رشد ملایمی داشته و منجر به افزایش تقاضاهای جدید در بازار بورس شده است. از سویی به دلیل وجود نقدینگی‌های سرگردان و عدم ثبات در بازارهای موازی، احتمال حبابی شدن در سهام برخی شرکت‌ها وجود دارد. شاخص کل سهام در هفته گذشته رشد ۶.۴ درصدی را از خود نشان داده است.
شاخص امنیت سرمایه‌گذاری که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده حاکی از بهبود این شاخص در بهار ۹۸ نسبت به زمستان ۹۷ است. در تحلیل این گزارش آمده است که وضعیت شاخص امنیت سرمایه‌گذاری در بخش صنعت نامناسب‌ترین ارزیابی را نشان داده است. همچنین امنیت سرمایه‌گذاری در ایران نسبت به کشورهای ترکیه، عربستان و روسیه در سال ۲۰۲۰ از وضعیت بهتری حکایت دارد.
قیمت جهانی نفت پس از کاهش در اواسط هفته گذشته، از چهارشنبه روند صعودی خود را در پیش گرفت. مهم‌ترین عواملی که در یک دهه گذشته بر نوسانات قیمت نفت تأثیرگذار بوده بحران‌های مالی، تغییرات پیش‌بینی نشده در تولید نفت امریکا و شرایط و تحولات خاورمیانه است. بنابراین هرگونه افزایش تنش در روابط ایران و آمریکا، نوسانات قیمت نفت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
البته این نکته مهم را نباید فراموش کرد که توسعه انرژی‌های تجدید پذیر و برنامه‌های رشد سبز، از تقاضای طلای سیاه کاسته و در نتیجه نوسانات قیمتی آن را نیز محدود نماید. با پایان یافتن سال میلادی ۲۰۱۹ در مورد بازدهی نفت خام آمریکا و برنت می‌توان گفت که بازدهی بازار نفت خام این دو بازار در سال ۲۰۱۹ به ترتیب حدود ۳۴ و ۲۴ درصد بوده که این میزان رشد از سال ۲۰۱۶ تاکنون بی‌سابقه بوده است.
با پایان یافتن سال ۲۰۱۹ پیش‌بینی‌هایی از سوی مؤسسات معتبر اقتصادی مانند مک کینزی و همچنین اکونومیست از وضعیت اقتصاد جهان و خاورمیانه در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است. اگرچه خاورمیانه بازار مصرف بزرگی داشته و نرخ بالای بیکاری از عوامل مثبت سرمایه‌گذاری در این منطقه است اما وابستگی به درآمد نفتی در این منطقه، عدم شفافیت و بخش دولتی بزرگ و عدم توجه به فعالیت بخش خصوصی از موانع رشد سرمایه‌گذاری و چالش‌های کسب‌وکار کشورهای این منطقه است. پیش‌بینی می‌شود تنوع اقتصاد و سهم بخش خصوصی در کشورهای خاورمیانه طی سال‌های آتی افزایش یابد.
پیش‌بینی‌ها در خصوص نرخ رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۰ حاکی از این است که سریع‌ترین رشد را کشورهای آفریقایی و آسیایی خواهند داشت. بر اساس گزارش اکونومیست رشد ۲.۸ درصدی عراق، ۱.۷ درصدی عربستان، ۴ درصدی ترکیه و رشد منفی ۱.۶ درصدی تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی شده است. همچنین رشد اقتصادی جهان در سال آینده ۳.۲ درصد خواهد بود. بر اساس پیش‌بینی‌ها، ایران در سال ۲۰۲۰ نرخ تورم ۲۶.۵ درصدی و تراز ۵.۲- درصدی را تجربه خواهد کرد.
طی تقریباً دو دهه گذشته رشد تجارت خدمات بیشتر از رشد تجارت کالاها بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۴۰ رشد تجارت خدمات تا ۵۰ درصد افزایش یابد. همچنین به دلیل گسترش فناوری‌های دیجیتال هزینه‌های تجارت کاهش چشم‌گیری داشته است.
