English
حمل‌ونقل اساس توسعه کشورهاست و گستردگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و شبکه‌های متصل‌به‌هم با سطح بالاتری از توسعه‌یافتگی همراه است. کارایی و کیفیت بالای حمل‌ونقل نه‌تنها منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود، بلکه فرصت‌ها و مزیت‌های اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کند که اثرات خارجی مثبتی مانند دسترسی بهتر به بازارها، افزایش اشتغال و سرمایه‌گذاری را به همراه دارد. حمل‌ونقل کارآمــد هزینه‌های بسیاری از بخش‌های اقتصادی را کاهش می‌دهد و به‌نوعی شریان اقتصاد کشور را در اختیار دارد. در اسناد بالادستی همواره بر ارتقای جایگاه بخش حمل‌ونقل در اقتصاد کشور تأکید شده، اما زیرساخت‌های حمل‌ونقل به‌طور متوازن در کشور توسعه‌نیافته و نتیجه این امر، هم در هزینه تمام‌شده کالاها و هم در عدم استفاده کشور از مزیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط با حمل‌ونقل، قابل‌مشاهده است.
حوزه حمل‌ونقل به دلیل تعلیق کارت بیمه سبز و عدم صدور ویزا برای رانندگان در سال گذشته روزهای سختی را پشت سر گذاشت. این موضوع در چندین نشست کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق ایران و شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح شد و امیدواریم که امسال، این مشکلات برطرف شود. البته موضوع بیمه سبز از طریق همکاری بیمه مرکزی با وزارت امور خارجه و وزارت راه و شهرسازی، شورای بیمه سبز کمیسیون اقتصادی سازمان ملل (COBB) پیگیری شده و ما راه جایگزینی با کشور ثالث پیدا کرده‌ایم که بیمه سبز از طریق کشور دیگری صادر شود که هزینه آن تقریباً بالاست. از طرفی صدور ویزا برای تجار ایرانی یک پروسه زمان‌بر شده است. ایتالیا هفته‌ای 20 ویزا صادر می‌کند. درواقع ایتالیا ماهی 80 ویزای شنگن صادر می‌کند ولی به دلیل تحریم‌ها، ما نمی‌توانیم به ایتالیا صادرات داشته باشیم و قواعد ویزای شنگن به این صورت است که اول باید به خود کشور صادرکننده ویزا، سفر انجام شود. اگر وضعیت به این صورت پیش برود، بخش ترانزیت زمین‌گیر شود. اگر کامیون‌های ایرانی تردد نداشته باشد هزینه بار بالا خواهد رفت و حجم صادرات کم خواهد شد. این‌ها مشکلات حوزه حمل‌ونقل زمینی است اما متاسفانه هیچ‌کدام از تشکل‌های حوزه حمل‌ونقل با وزیر راه و شهرسازی نتوانسته‌اند نشست مشترکی برگزار کنند. وزیر راه و شهرسازی، وزیر بخش راه هم هست؛ اما ما هیچ‌وقت او را ندیده‌ایم و هرگز به مکاتبات ما پاسخ نداده است. صنعت حمل‌ونقل در ایران واقعاً مظلوم واقع شده است.
لجستیک یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی کشورهاست. عملکرد لجستیک کشورها، عامل رشد اقتصادی و رقابت آن‌ها در هر دو زمینه تجارت بین‌المللی و داخلی خواهد بــود. سیاست‌گذاران، پیاده‌سازی سیاست‌های منسجم و پایدار را برای یکپارچه‌سازی زنجیره تأمین نه‌تنها در کشورهای دارای بهترین عملکرد، بلکه در اقتصادهای نوظهور نیز به‌عنوان موتوری برای رشد ضروری می‌دانند. کشورهایی دارای عملکرد ضعیف در بخش لجستیک بــا هزینه‌های بالا روبرو هستند. این امــر نه‌تنها به دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل بلکه به دلیل زنجیره‌های تأمین غیرقابل اتکا است که مانع اصلی همگرایــی و رقابــت در زنجیــره ارزش جهانــی است. دولت باید به حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، هوایی، دریایی و ریلی توجه کند و در رفع موانع و مشکلات این حوزه بکوشد.
ناوگان حمل‌ونقل فرسوده است؛ نــاوگان بــاری کشــور در پایان سال 1400 به‌طور متوســط 19.3 سال سن داشته. فرسودگی ناوگان علاوه بر بهره‌وری پایین آسیب‌های زیست‌محیطی و اقتصادی بالایی دارد. بین حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای در کشور توازن و تناسبی وجود ندارد. از کل بار جابه‌جا شده بـا روش زمینی 92 درصـد حمل‌ونقل کالا در کشور در جاده‌ها و توسط کامیون‌ها انجام می‌شود و 8 درصد نیز از طریق ریل صورت می‌گیرد. همه این موارد ذکرشده نشان از نارسایی‌ها در حوزه حمل‌ونقل است و امیدواریم دولت با همراهی و تعامل با بخش خصوصی، راه‌حلی برای این حل مشکلات این حوزه پیدا کند؛ بخش خصوصی می‌تواند به همراه دولت برای رفع مشکلات حوزه حمل‌ونقل گام‌های جدی بردارد.
این مطلب بخشی از چشم انداز اقتصاد ایران در سال 1403 است
